سیف‌الله نیکنامی در روز ملی تجارت الکترونیک تأکید کرد: تصمیمات اشتباه، حیات کسب و کارهای «اکوسیستم» دیجیتال را تهدید می‌کند/ پیشگیری از نابودی کسب و کارها بسیار کم‌هزینه‌تر از درمان است.
روز ملی تجارت الکترونیک و اقتصاد دیجیتال فرصتی شد تا به بررسی چالش‌ها و چشم‌اندازهای «اکوسیستم» فناوری و هوشمندسازی ایران پرداخته شود. در این راستا، سیف‌الله نیکنامی، رئیس انجمن صنفی کارفرمایی فناوری دیجیتال و هوشمندسازی ایران، به تشریح فعالیت‌های این انجمن و مطالبات بخش خصوصی از حاکمیت پرداخت و بر لزوم «شبکه‌سازی» و «ظرفیت‌شناسی» تأکید کرد.
تأسیس انجمن هوشمندسازی با هدف ایجاد زنجیره ارزش
انجمن صنفی کارفرمای فناوری دیجیتال و هوشمندسازی ایران از سال ۱۳۹۹ کار خود را در چارچوب سازمان‌های تشکل‌های کارگری و کارفرمایی وزارت کار آغاز کرده است. نیکنامی اشاره کرد که رویکرد اصلی این تشکل متمرکز بر کلیه موارد مرتبط با انقلاب چهارم و پنجم صنعتی است.
وی توضیح داد که حوزه فعالیت انجمن شامل فناوری دیجیتال و همچنین حوزه هوشمندسازی می‌شود. این ترکیب به دلیل سابقه بالغ بر ۲۰ ساله هوشمندسازی در ایران در حوزه‌های مختلف بوده، اما تا سال ۹۹ هیچ انجمن تخصصی در این زمینه وجود نداشت.
هدف اصلی از تأسیس این نهاد، ایجاد یک «اکوسیستم» بود تا تمامی ذینفعان صنفی شناسایی شده و یک زنجیره ارزشی در سطح کشور در این حوزه شکل گیرد. اکنون این انجمن به عنوان عضوی از کانون عالی کارفرمایی ایران در کنار دیگر تشکل‌های صنفی فعالیت می‌کند.
گستره فعالیت و تنوع اعضا در اکوسیستم
مخاطبان و اعضای این انجمن شامل تمامی شرکت‌هایی هستند که در حوزه‌های مرتبط با بلاک‌چین، هوش مصنوعی (AI)، و سایر فناوری‌های دیجیتال فعالیت دارند. همچنین، حوزه گسترده هوشمندسازی از جمله ساختمان‌های هوشمند، کارخانجات هوشمند، مزارع هوشمند و شهر هوشمند نیز در داخل این انجمن طبقه‌بندی شده است.
در حال حاضر، شرکت‌های فعال در حوزه زیرساخت، حوزه‌های تخصصی هوشمندسازی، و تولید اپلیکیشن‌ها عضو انجمن هستند و این تعداد روز به روز در حال افزایش است. نیکنامی تأکید کرد که هدف این است تا با ایجاد «زنجیره ارزشی» بین اعضا، پروژه‌سازی برای سازمان‌ها در سطح کشور صورت گیرد.
این رویکرد پروژه‌سازی شامل ورود به حوزه‌های صنعتی مانند اسمارت فکتوری‌ها (کارخانه‌های هوشمند) است. انجمن از ظرفیت اعضای خود در زمینه‌های مهندسی، تأمین، و خدمات استفاده می‌کند و در حال توسعه شبکه‌سازی در این «اکوسیستم» است.
مطالبه‌گری صنفی و رفع موانع کسب و کارها
یکی از نقش‌های کلیدی انجمن، برطرف کردن مشکلات صنفی کسب و کارها است. این مشکلات شامل مسائل مرتبط با بیمه، مالیات، و گمرک می‌شود که از طریق کمیسیون‌های تخصصی در خود انجمن و همچنین کانون عالی کارفرمایان کشور پیگیری می‌شوند.
این اقدامات برای حل مسائلی است که طبیعتاً تمامی کسب و کارها، به ویژه در حوزه اقتصاد دیجیتال، با آن‌ها روبه‌رو هستند. با این حال، تا زمانی که ضعف‌ها و مشکلات دقیق کسب‌وکارها مشخص نشود، امکان پیگیری موثر وجود نخواهد داشت.
رئیس انجمن تأکید کرد که حل این مسائل و رفع مقررات زائد، نیازمند ارتباط مؤثر بخش خصوصی با دولت و حاکمیت است. این ارتباط و مطالبه‌گری تنها از طریق انجمن‌های صنفی به عنوان نمایندگان بخش خصوصی می‌تواند به درستی اتفاق بیفتد.
ضرورت اتحاد و صدای واحد بخش خصوصی
نیکنامی با اشاره به اهمیت نقش انجمن‌ها در اکوسیستم استارت‌آپی ایران، از ضرورت مطالبه‌گری و رساندن صدای بخش خصوصی به گوش حکمرانی سخن گفت. این امر برای حمایت‌های مالی، معنوی، زیرساختی و به‌ویژه تنظیم‌گری (رگوله کردن) ضروری است.
وی با ذکر نام آقای امین کلاهدوزان در مرکز تتا، از تلاش‌های ایشان در تقویت صدای انجمن‌ها قدردانی کرد. در شرایطی که موضوع هوشمندسازی و هوش مصنوعی ترند شده است، نمی‌توان جلوی «فوران» این جریان جهانی را گرفت و مسیر آن را محدود کرد.
اما سوال این است که چگونه می‌توان یک جریان‌سازی مؤثر ایجاد کرد تا بهره‌برداری بیشتری از این صنعت وسیع داشته باشیم. کسب و کارهای آینده به سمت «اقتصاد پلتفرمی» و «هوش مصنوعی» پیش می‌روند؛ موضوعاتی که در سطح بین‌المللی نیز مطرح هستند.
ظرفیت شناسی، نقشه راه موفقیت اکوسیستم
نیکنامی کلید فعالیت موفق در هر اکوسیستمی را در «ظرفیت‌شناسی» دانست و پس از آن «ظرفیت‌سازی» باید انجام شود. اگر نتوانیم ظرفیت‌های درونی خود را و شبکه‌های مرتبط با اکوسیستم‌های دیگر (که حکم زنجیره تأمین را دارند) شناسایی کنیم، رسیدن به افق‌های مدنظر دشوار خواهد بود.
ایران ظرفیت‌های بسیار بالایی دارد و هنر این است که این ظرفیت‌ها شناسایی شوند تا بتوان نقشه راه بهتری ترسیم کرد. همچنین، شناسایی معارضان و ریسک‌های موجود در مسیر، کمک می‌کند تا این ریسک‌ها به حداقل ممکن برسند.
باید مشخص کنیم که سهم ایران از بازار هوشمندسازی در سطح منطقه و دنیا چقدر است. باید نقش جوانان و شرکت‌های ایرانی را در شرکت‌های بزرگ دنیا بررسی کرد و دید چه نقش‌هایی برای آن‌ها در ایران تعریف می‌شود.
حمایت هدفمند و پرهیز از تصمیمات اشتباه
به گفته رئیس انجمن فناوری دیجیتال، حمایت‌های دولت و حاکمیت وجود داشته، اما این حمایت‌ها باید کاملاً هدفمند باشند. تنظیم‌گری باید به‌گونه‌ای باشد که شرکت‌ها کمتر آسیب ببینند.
انتقاد اصلی این است که در مواجهه با موضوعات جدید، به جای تسهیل‌گری، تصمیمات اشتباهی اتخاذ می‌شود؛ مانند جلوگیری از فعالیت پلتفرم‌های طلا یا تاکسی‌های اینترنتی در زمان‌های نامناسب. این اقدامات در واقع به دنبال تسهیل‌گری نیست.
در حال حاضر، ایجاد شرایطی برای امیدواری شرکت‌ها بیش از هر چیز دیگری لازم است تا بتوان از بحران‌های موجود عبور کرد. آگاه‌سازی و جریان‌سازی در پارک‌های فناوری، دانشگاه‌ها، شرکت‌ها و هولدینگ‌ها باید منجر به خلق «ارزش» نهایی شود.
چالش‌های ناترازی و اهمیت پیشگیری
در «اکوسیستم» کسب و کارهای نوین، ناترازی‌های زیادی وجود دارد. باید دید که از میان صدها استارتاپ، چند درصد واقعاً به مرحله رشد و خروجی می‌رسند. همچنین، نحوه حمایت از آن‌ها در شرایط بحرانی (مانند بحث‌های مربوط به اینترنت) باید مورد توجه قرار گیرد.
تا زمانی که بخش خصوصی متحد و یکدست نباشد، نمی‌تواند به طور مؤثر از حاکمیت «مطالبه‌گری» کند. اگر مشکلات زیر پوست این «اکوسیستم‌ها» به درستی تشخیص داده نشود، قطعاً در آینده حیات کسب و کارهای کشور دچار آسیب خواهد شد.
نیکنامی تأکید کرد که پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. امروز می‌توان جلوی نابود شدن بسیاری از کسب و کارها را گرفت؛ اما زمانی که یک کسب و کار وارد شرایط پر ریسک می‌شود، درمان آن بسیار هزینه‌بر خواهد بود. این هزینه تنها برای آن شرکت نیست، بلکه برای کل «اکوسیستم» به هم پیوسته و در نهایت جامعه ایران است که متضرر خواهد شد.
دعوت به شبکه سازی و برندسازی
در پایان این گفتگو، نیکنامی از تمامی فعالان حوزه تجارت الکترونیک، اقتصاد دیجیتال و کسب و کارهای نوین خواست که حتماً به یک شبکه وصل شوند. او هشدار داد که بدون اتصال به شبکه، رشد کردن، بزرگ شدن و بیان مطالبات ممکن نخواهد بود.
علاوه بر ظرفیت‌شناسی و ظرفیت‌سازی، «شبکه شناسی و شبکه‌سازی» بسیار حیاتی است. برای مطرح شدن در سطح بین‌المللی، باید برندهای موجود را تقویت کرد و به «برندسازی» رسید. باید در این کسب و کارها به برندسازی فکر کرد.
پس از برندسازی، می‌توان به جهانی‌سازی و ورود به سطح منطقه و دنیا اندیشید. این فرآیند در نهایت می‌تواند تأثیر بسیار زیادی بر تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور داشته باشد.
با وجود چالش‌ها، نیکنامی ابراز امیدواری کرد که نقش فعالان این «اکوسیستم» که سال‌هاست زحمت می‌کشند و پا پس نکشیده‌اند، پررنگ‌تر شود. او افزود که سرعت رشد این فعالان خوب است و چالش‌ها را یکی پس از دیگری پشت سر می‌گذارند. امید است که امید همچنان در این مارکت باقی بماند.
برای مشاهده ویدئوهای بیشتر اینجاکلیک کنید.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟